Γιατί απέκτησαν τις ραβδώσεις τους οι ζέβρες;

Γιατί απέκτησαν τις ραβδώσεις τους οι ζέβρες; Μια νέα έρευνα απαντά στο ερώτημα με πραγματικά δεδομένα.

Αφού έβαλαν στην άκρη μία σειρά από δυνατές εξηγήσεις, ερευνητές υποστηρίζουν πως οι μαύρες και λευκές ραβδώσεις της ζέβρας αντανακλούν το φως με τρόπο που βοηθάει το ζώο να αποφεύγει μύγες που μεταδίδουν αρρώστιες.
Οι πεινασμένες μύγες ίσως να μην είναι η μοναδική δύναμη που έσπρωξε τις ζέβρες να αναπτύξουν τις ραβδώσεις τους. Ωστόσο τα ευρήματα των επιστημόνων μπορεί να οδηγήσουν σε νέες στρατηγικές για την άμυνα των ζώων, ακόμη και των ανθρώπων, έναντι ορισμένων εντόμων. «Εκτρέφουμε ζώα για κρέας ή γάλα και δεν έχουμε δώσει μεγάλη προσοχή στους χρωματισμούς ή τα σχέδια στο τρίχωμά τους», λέει η Σούζαν Οκεσον, εξελικτική οικολόγος στο Πανεπιστήμιο του Λουντ στη Σουηδία. «Ισως να υπάρχει κάποιο κόλπο που μπορούμε να μάθουμε από τη ζέβρα».
Επιστήμονες διατυπώνουν εικασίες για τον λόγο ύπαρξης των ραβδώσεων στη ζέβρα από τη δεκαετία του 1870, όταν ο Κάρολος Δαρβίνος επέκρινε τη θεωρία του Αλφρεντ Ράσελ Ουάλας ότι οι ραβδώσεις προσέφεραν στα ζώα αυτά καμουφλάζ στην ψηλή βλάστηση. Οι ζέβρες προτιμούν τις ανοιχτές σαβάνες, απάντησε ο Δαρβίνος, όπου το χορτάρι είναι πολύ κοντό για να χρησιμεύουν οι ραβδώσεις για καμουφλάζ. Στη συνέχεια διατυπώθηκαν θεωρίες ότι οι ραβδώσεις χρησιμεύουν για να αναγνωρίζει η μια ζέβρα την άλλη, για άμυνα κατά των λιονταριών που δεν μπορούν να επιλέξουν μια μεμονωμένη ζέβρα μέσα σε μια μάζα από ρίγες, ή για ρύθμιση της θερμοκρασίας καθώς η εναλλαγή του σκουρόχρωμου και του ανοιχτόχρωμου τριχώματος μπορεί να προκαλεί… στροβιλισμό του αέρα και να βοηθάει τα ζώα να δροσίζονται.
Η Οκεσον και οι συνεργάτες της αναρωτήθηκαν μήπως έχουν κάποια σχέση οι αλογόμυγες – πραγματική πληγή για τις ζέβρες, τις αγελάδες, τα άλογα και άλλα ζώα. Τα τσιμπήματά τους είναι αρκετά οδυνηρά ώστε να εμποδίζουν το ζώο να βοσκήσει, ενώ μπορεί επίσης να είναι φορείς θανατηφόρων νόσων.
Σε προηγούμενη εργασία τους η Οκεσον και η ομάδα της είχαν διαπιστώσει πως οι αλογόμυγες προσελκύονται περισσότερο από τα σκούρα ζώα παρά από τα ανοιχτόχρωμα, πιθανόν εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο αντανακλάται το φως στις διάφορες επιφάνειες. Οι ακτίνες του άμεσου ηλιακού φωτός λάμπουν προς όλες τις κατευθύνσεις. Οταν το ηλιακό φως αντανακλάται στο νερό ή στο σκούρο δέρμα αλόγου ή αγελάδας, οι ακτίνες του ευθυγραμμίζονται οριζοντίως. Και αυτού του είδους το φως προσελκύει τις αλογόμυγες διότι συχνά τις οδηγεί στο νερό, όπου μπορούν να γεννήσουν τα αυγά τους και να ζευγαρώσουν, και εξίσου συχνά σε μεγάλα ζώα.
Οι επιστήμονες έκαναν μία σειρά πειραμάτων με τις αλογόμυγες και διαπίστωσαν πως πολύ λίγες προτιμούν την άσπρη επιφάνεια, ενώ κατευθύνονται κατά εκατοντάδες σε μαύρα αντικείμενα. Επιφάνειες με άσπρες και μαύρες ραβδώσεις προσελκύουν λιγότερες αλογόμυγες ακόμη και από τις άσπρες επιφάνειες. Οταν οι ερευνητές έκαναν τις μαύρες ραβδώσεις πλατύτερες από ό,τι είναι στις ζέβρες, προσείλκυαν και πάλι περισσότερες μύγες.